Atak migreny – plan leczenia w domu i szpitalu

Ból migrenowy pojawia się w postaci ataków trwających od kilku do kilkudziesięciu godzin. Trudno jest jednak zastanawiać się nad tym, co zrobić, gdy objawy już się rozpoczęły, towarzyszą im nudności czy wymioty, a każda aktywność nasila dolegliwości. W trakcie przedłużającego się ataku często pojawia się lęk i dezorientacja dotyczące tego, jakie powinny być następne kroki. Dlatego specjaliści leczenia bólu głowy opracowali pisemny plan działania, pomagający uprościć proces decyzyjny (poniżej w wersji dostosowanej do warunków polskich oraz najnowszych zaleceń):

  • Dane pacjenta  ________.
  • Dane lekarza prowadzącego  ________.
  • Nr telefonu alarmowego (do lekarza lub dyżurującego ośrodka)  ________.
  • Rozpoznanie  ________.
  • Dodatkowe dane o bólu, np. typ aury i czas jej trwania  ________.
  • Stosowane leki profilaktyczne, przyjmowane codziennie, niezależnie od występowania bólu  ________.
  • 1. Przerywanie ataku w domu. Olbrzymia większość ataków migreny może być leczona przez chorego samodzielnie, według poniższych instrukcji.
    • Metody niefarmakologiczne.
      • Odpoczynek w cichym, ciemnym, chłodnym pokoju.
      • Obfite nawadnianie wodą lub płynami wieloelektrolitowymi.
      • Chłodne okłady stosowane na czoło/głowę (niestety na polskim rynku brak okładów dedykowanych do umieszczania na czole albo karku).
    • Leki I rzutu
      • Nieopioidowe leki przeciwbólowe.
        • Paracetamol.
        • Ibuprofen.
        • Naproksen.
        • Ketoprofen.
        • Diklofenak.
        • Nimesulid.
        • Metamizol.
        • Inny.
        • Nazwa handlowa ________.
        • Postać: tabletki/syrop/saszetki/czopki, 
        • Dawka _______mg.
        • Co ile godzin ______.
        • Główne działania niepożądane: bóle brzucha (najlepiej przyjmować z posiłkami)(1).
        • Limit: 15 dni w miesiącu.
      • Tryptany
        • Sumatryptan.
        • Rizatryptan.
        • Zolmitryptan.
        • Eletryptan.
        • Almotryptan.
        • Nazwa handlowa ________.
        • Postać: tabletki/tabletki rozpuszczające się w ustach/sprej/zastrzyki.
        • Dawka _______mg.
        • Co ile godzin ______.
        • Główne działania niepożądane: grypopodobne, zmęczenie, zaczerwienienia twarzy, ucisk w gardle (1).
        • Limit: 10 dni w miesiącu.
      • Ergotaminy i preparaty łączone.
        • Dihydroergotamina.
        • Ergotamina.
        • Ergotamina + kofeina.
        • Nazwa handlowa ________.
        • Postać: tabletki/syrop.
        • Dawka _______mg.
        • Co ile godzin ______.
        • Główne działania niepożądane: grypopodobne, senność, zaczerwienienia twarzy, ucisk w gardle (1).
        • Limit: 10 dni w miesiącu.
      • Leki przeciwwymiotne / przeciw nudnościom
        • Metoklopramid.
        • Prochlorperazyna.
        • Ondansetron.
        • Prometazyna.
        • Tietylperazyna.
        • Nazwa handlowa ________.
        • Postać: tabletki/czopki/syrop.
        • Dawka _______mg.
        • Co ile godzin ______.
        • Główne działania niepożądane: senność, sztywność mięśni (1).
      • Inne.
        • Nazwa handlowa ________.
        • Postać: tabletki/syrop/czopki/zastrzyki.
        • Dawka _______mg.
        • Co ile godzin ______.
        • Główne działania niepożądane:______ (1).
        • Limit: ____ dni w miesiącu.
    • Leki II rzutu zastosuj, gdy pomimo zastosowania leku I rzutu wciąż odczuwasz ból
        • Nazwa handlowa ________.
        • Postać: tabletki/syrop/czopki/zastrzyki.
        • Dawka _______mg.
        • Co ile godzin ______.
        • Główne działania niepożądane:______ (1).
        • Limit: ____ dni w miesiącu.
  • 2. Wizyta w ośrodku pomocy doraźnej. W niektórych sytuacjach koniecznym może być zgłoszenie się do ośrodka pomocy doraźnej. W Polskich warunkach są to najczęściej placówki Nocnej i Świątecznej Pomocy Lekarskiej lub Szpitalne Oddziały Ratunkowe. W takiej sytuacji najlepiej przedstawić plan działania w ataku migreny podpisany przez lekarza prowadzącego.
    • Wskazania do zgłoszenia się do ośrodka pomocy doraźnej.
      • Przedłużające się nasilone wymioty lub nudności uniemożliwiające przyjmowanie płynów i pokarmów doustnie.
      • Ból o innym niż w poprzednich atakach przebiegu.
      • Brak poprawy po zastosowaniu zalecanego powyżej leczenia.
      • Inne niewystępujące wcześniej objawy, np. osłabienie, zaburzenia widzenia, osłabienie, trudności w chodzeniu, trudności w mówieniu.
      • Ciąża, gdy ból jest bardzo nasilony lub ma inny charakter niż dotychczas.
    • Podczas wizyty w ośrodku pomocy doraźnej:
      • lekarz ocenia stan chorego i dobiera najbezpieczniejsze leki;
      • należy poinformować lekarza jeśli istnieje możliwość, że jesteś w ciąży.
    • Informacja od lekarza prowadzącego na temat dotychczasowych doświadczeń z leczenia pacjenta:
      • Leki przeciwwskazane
        • Nazwa leku ________ (tryptan, NLPZ, ergotaminy, przeciwwymiotny, opiat).
        • Przyczyna wystąpienia przeciwwskazań ________ (nadwrażliwość, alergia, interakcje, choroby współistniejące, uzależnienie).
      • Leki dające największą szansę na poprawę na podstawie dotychczasowych doświadczeń i dowodów naukowych.
        • Płyny iv. np. 5% glukoza + 0,9% NaCl (2:1).
        • Sumatryptan 6mg sc (w Polsce o ograniczonej dostępności)
        • Metoklopramid 0,18mg/kg mc (max 10mg).
        • Prochlorperazyna (w Polsce niedostępna).
        • Deksametazon 10-24mg iv (zmniejsza ryzyko nawrotu bólu).
        • Inne ____________________________________________
      • Leki drugiego wyboru dają mniejszą szansę na poprawę oraz wyższe ryzyko działań niepożądanych. Należy rozważyć konsultację neurologiczną.
        • Diklofenak 75mg im. – szczególnie przy niedostępności sumatryptanu.
        • Dexketoprofen 50mg iv. – szczególnie przy niedostępności sumatryptanu.
        • Chlorpromazyna do 25mg iv. – szczególnie przy niedostępności prochlorperazyny.
        • Haloperidol 5mg iv – szczególnie przy niedostępności prochlorperazyny.
      • Leki których należy unikać.
        • Opiaty (np. tramadol, morfina).
        • Aspiryna u dzieci.

(1)
Gdy leki są nieskuteczne lub działania niepożądane wystąpiły po raz pierwszy, zgłosić się do lekarza prowadzącego.
Gdy wystąpi duszność albo ból w klatce piersiowej, zgłosić się do najbliższego ośrodka Nocnej i Świątecznej Pomocy Lekarskiej lub Szpitalnego Oddziału Ratunkowego.
Gdy po lekach pojawia się senność i zawroty głowy, nie należy prowadzić pojazdów.

Więcej:
Management of Adults With Acute Migraine in the Emergency Department: The American Headache Society Evidence Assessment of Parenteral Pharmacotherapies. Orr  SL, Friedman BW, Christie S, Minen MT, Bamford C, Kelley NE, Tepper D. Headache. 2016 Jun;56(6):911-40.

Migraine Action Plan (MAP). Peretz AM, Minen MT, Cowan R, Strauss LD. Headache. 2018 Feb;58(2):355-356.

Dodaj komentarz