klasterowy ból głowy | trójdzielno-autonomiczne bóle głowy

Klasterowy ból głowy – jak rozpoznać?

przez dr med. Marcin Straburzynski / temu
By JD Fletcher (http://arowmaker.tripod.com/AROWMAKER/id6.html) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) or CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)], via Wikimedia Commons

Bóle głowy mogą mieć różny przebieg i nasilenie. Jednak za jeden z najgorszych jakie istnieją uznaje się klasterowy ból głowy (KBG). Choroba ta zaliczana jest od trójdzielno-autonomicznych bólów głowy – grupy zaburzeń przebiegających najczęściej z bólem, objawami wegetatywnymi oraz niepokojem. KBG odczuwany jest jednostronnie w obrębie oka, czoła i/lub skroni. Po tej samej stronie pojawia się najczęściej łzawienie i przekrwienie spojówek. W trakcie ataku chory nie może znaleźć sobie miejsca, jest pobudzony, często krzyczy, a opisywano nawet przypadki targnięcia się na własne życie. Jest to jeden z niewielu typów bólu głowy, na który mężczyźni zapadają trzykrotnie częściej niż kobiety. Pierwsze ataki pojawiają się pomiędzy 20 a 40 rokiem życia.

Zaburzenie to w przeszłości opisywane było przez wielu specjalistów, a jego powstawanie tłumaczone było różnymi hipotezami. Dlatego też dawniej stosowano bardzo różne, często mylne nazwy, w tym: neuralgia rzęskowa, erytromelalgia głowy, erytroprozopalgia Binga, hemikrania naczynioporaźna, przewlekła hemikrania neuralgiczna, histaminowy ból głowy, bóle głowy Hortona, choroba Harrisa-Hortona, neuralgia migrenowa Harrisa, neuralgia skalista Gardnera, neuralgia Sludera, neuralgia klinowo-podniebienna, neuralgia Widiusza.

Czynnikiem wywołującym atak może być alkohol, nitrogliceryna lub wyrzut histaminy. Większość chorych na KBG jest lub była narażona na działanie dymu papierosowego (czynnie lub biernie).

Ataki bólu pojawiają się seriami trwającymi od tygodnia do roku (zwykle 2-12 tygodni). Taka seria nazywana jest klastrem. Przerwy pomiędzy klastrami trwają co najmniej 3 miesiące, choć mogą to być nawet lata. Około 1/4 chorych ma tylko jeden klaster w życiu. Niestety około 10-15% chorych nie ma okresów remisji, co nazywane jest przewlekłym KBG. U tych pacjentów klaster trwa co najmniej rok, a przerwy między klastrami nie występują lub są krótsze niż 3 miesiące.

A. Co najmniej 5 ataków spełniających kryteria B-D.
B. Silny lub bardzo silny jednostronny ból oczodołu, okolicy nadoczodołowej i/lub skroni trwający do 15 do 180 minut (gdy nieleczony).
C. jeden lub obydwa z poniższych:
  1. wystąpienie po tej samej stronie co ból co najmniej jednego z objawów:
  • nastrzyku spojówek i/lub łzawienia;
  • niedrożności i/lub wydzieliny z nosa;
  • obrzęku powieki;
  • pocenia się skóry czoła lub twarzy;
  • zwężenia źrenicy i/lub opadanie powieki.
  2. Poczucie niepokoju lub pobudzenia.
D. Nawroty bólu od 1 do 8 razy na dzień.
E. Objawy nie odpowiadają lepiej innemu rozpoznaniu wg Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy.

Ból może być okresowo słabszy lub trwać krócej niż 15 min albo dłużej niż 180. Może też nawracać rzadziej niż opisano to w kryteriach. Jednak taki nietypowy przebieg bólu powinien obejmować mniej niż połowę klastra.

Należy też zaznaczyć, że objawy KBG mogą być wynikiem innej choroby (np. rozwarstwienia tętnicy szyjnej) – wówczas jednak nie należy stawiać rozpoznania KBG, tylko bólu głowy wtórnego do choroby wywołującej.

Więcej:
The International Classification of Headache Disorders 3rd edition

Dodaj komentarz