Objawy oczne towarzyszące migrenie większości osób kojarzą się z aurą wzrokową. Tymczasem, oprócz tej klasycznej postaci, występuje jeszcze inna jej odmiana: migrena siatkówkowa. Choroba ta jest bardzo rzadko występującą formą migreny z aurą, o specyficznych objawach i większym ryzyku poważnych powikłań. W przeszłości migrenę siatkówkową nazywano także „wzrokową” lub „oczną”. Skądinąd mało osób wie, że pierwszy opis objawów ocznych związanych z migreną opublikował w 1882 roku Ksawery Gałęzowski, polski okulista praktykujący w Paryżu.
B. Aura mająca obydwie cechy:
- w pełni odwracalne, jednooczne pozytywne i/lub negatywne objawy wzrokowe (np. migotania, mroczki lub ślepota) potwierdzone w trakcie trwania ataku przez co najmniej jedno z następujących badań:
- badanie pola widzenia;
- rysunek pacjenta przedstawiający jednooczny ubytek pola widzenia (wykonany po wcześniejszym instruktażu);
- co najmniej dwie z poniższych cech aury:
- rozszerza się stopniowo w ciągu co najmniej 5 minut;
- trwa od 5 do 60 minut;
- towarzyszy jej ból głowy lub pojawia się on w ciągu godziny od zakończenia aury.
C. Inne rozpoznanie nie odpowiada lepiej objawom zgłaszanym przez chorego, a inne przyczyny przejściowego zaniewidzenia zostały wykluczone.
Jak widać z powyższych kryteriów objawom wzrokowym nie musi towarzyszyć ból głowy. Gdy jednak ból jest obecny, to zazwyczaj zlokalizowany jest po tej samej stronie, co dolegliwości oczne.
- zator tętnicy środkowej siatkówki;
- zakrzep żyły środkowej siatkówki;
- neuropatie nerwu wzrokowego (naczyniowe lub zapalne np. w przebiegu stwardnienia rozsianego);
- odwarstwienie siatkówki;
- guzy oczodołu;
- jaskra;
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic;
- udar.
Diagnozować należy w szczególności przypadki nagłej ślepoty występującej po raz pierwszy w życiu lub objawy oczne trwające dłużej niż godzinę.
U znacznego odsetka chorych na migrenę siatkówkową dochodzi do powstania nieodwracalnej ślepoty jednoocznej. Jest to kluczowa różnica w stosunku do innych typów migreny, które do groźnych powikłań prowadzą rzadko. Z tej też przyczyny eksperci zalecają stosowanie leczenia profilaktycznego u wszystkich chorych na migrenę siatkówkową, nawet gdy objawy nie są bardzo nasilone. Dobór leków wynika z faktu, że za przyczynę ślepoty w migrenie siatkówkowej uznaje się zaburzenia ukrwienia. Unikać należy zatem leków mogących ograniczać przepływ w naczyniach krwionośnych: tryptanów, ergotaminy oraz betaadrenolityków. Zaleca się natomiast kwas acetylosalicylowy, topiramat i amitryptylinę.