Placebo w bólach głowy, czyli jak działa to co nie działa.

Dzisiejszy temat jest jednym z najtrudniejszych tematów klinicznych, nie tylko dla pacjentów, ale także dla wielu specjalistów. Jak bowiem wytłumaczyć, że istnieje ponad 200 metod leczenia migren  i wszystkie działają… u pewnej grupy osób? U podłoża tego zjawiska leży niekiedy efekt placebo, oznaczający pozytywny wynik leczenia metodą teoretycznie pozbawioną skuteczności (np. pacjent otrzymujący tabletkę z czystego cukru, odczuwa zmniejszenie się bólu). Efekt placebo jest wypadkową oczekiwań chorego, jego wcześniejszych doświadczeń i relacji z terapeutą. Co ciekawe istnieje rosnąca grupa dowodów, że placebo wywołuje rzeczywiste zmiany w mózgu. Wydzielane są opioidowe i nieopioidowe neuropeptydy, a w efekcie dochodzi do zmniejszenia się odczuwanego bólu. Przykładem efektu placebo jest badanie, w którym pacjenci świadomi, że otrzymują lek odczuwali dwukrotnie mniejsze bóle niż chorzy, którym podawany był on w sposób niezauważalny np. przez pompę infuzyjną.
W migrenach efekt placebo sięga nawet 50%! Tzn., że świadomość tego, że otrzymujemy leczenie, jakie by ono nie było, pozwala nawet w połowie przypadków przynieść zmniejszenie bólu. Tak olbrzymia grupa chorych, którym można pomóc „nic nie robiąc” sprawiła, że lekarze niekiedy posługują się placebo. Metodę tą nazwano „uczciwym oszustwem” i stosowana jest przez specjalistów, którzy wierzą, że przyniesie korzystne dla chorego efekty. Ocena etyczna takiego postępowania budzi jednak wątpliwości. Niestety efekt placebo oraz ograniczona skuteczność konwencjonalnych metod leczenia zapewnia także popularność metod świadomie lub nieświadomie żerujących na bólu i cierpieniu osób z migreną.
Jednak, skoro placebo ma korzystne efekty, to jak każdy lek, może również wywoływać skutki uboczne. Zjawisko to nazywane jest nocebo i oznacza działania niepożądane leku, którego de facto nie otrzymujemy. Czasem efekt nocebo powoduje, że pacjenci zaprzestają leczenia z zastosowaniem placebo!

Powyższy wpis powstał na podstawie sesji „Placebo in headache: mechanisms and use” przeprowadzonej 10 września 2017 podczas Międzynarodowego Kongresu Bólów Głowy w Vancouver.

Dodaj komentarz